Firmy, które prowadzą rozliczenia finansowe, muszą przygotowywać co roku bilans zamknięcia. Jeśli jakiś właściciel wyliczył utratę wartości aktywów, natychmiast powinien on wykazać go w bilansie. Lecz sporządzenie omawianych odpisów aktualizacyjnych nie jest proste i wymaga specjalistycznej wiedzy, bo zgodnie z zapisami prawa (w tym przede wszystkim ustawą o rachunkowości) istnieje parę różnych metod wyceny pozycji bilansu. Specjalista wie, jaką z nich wybrać i w jaki sposób oszacować aktualną utratę wartości aktywów.
Czym są aktywa? To zasoby majątkowe konkretnego przedsiębiorstwa (w przeciwieństwie do pasywów, oznaczających ścieżki, z których zasilany jest majątek firmy). W zakres aktywów wchodzą: aktywa trwałe oraz aktywa obrotowe. Do aktywów trwałych uwzględnia się: majątek rzeczowy, długoterminowe należności i inwestycje oraz wartości niematerialne i prawne, i długoterminowe rozliczenia międzyokresowe. Aktywa obrotowe generują natomiast: należności i inwestycje krótkoterminowe, środki kapitałowe oraz zapasy i krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe. Już to wymienienie składowych tej części bilansu obrazuje ich różnorodność. A to oznacza, że też wycena kwoty oraz utraty wartości aktywów wymaga użycia różnych technik - dopasowanych ściśle od charakteru tego zapisu.
Wycena aktywów koncentruje się nieraz na wskazaniu albo ich wartości albo na podstawie kosztu nabycia bądź kwoty wytworzenia, albo też wartości formalnej - czyli de facto ceny, za którą jednostka mogłaby ten składnik majątku sprzedać. Zmienna Niestała sytuacja rynkowa finansowa, relacje z innymi konkurencyjnymi podmiotami funkcjonującymi działającymi na rynku, a także nieprzewidziane nieokreślone sytuacje wydarzenia losowe sprawiają przesądzają jednak, że cena wartość netto lub wartość koszt danego wskazanego składnika majątku mogą ulegać zmianom modyfikacjom. Utratę wartości aktywów należy trzeba monitorować odnotowywać na bieżąco - ponieważ bo w wielu licznych przypadkach sytuacjach firma przedsiębiorstwo może przewidzieć zauważyć, że do niej dojdzie. Dobrym znakomitym przykładem jest tu np. pogorszenie obciążenie sytuacji kondycji finansowej majątkowej kontrahenta odbiorcy lub wahania cen walut bądź wartości cen instrumentów finansowych pieniężnych, w które przedsiębiorstwo zainwestowało.
Oczywiście - jak powiedzieliśmy wcześniej - określony sposób, w jaki ocenia się pułap utraty wartości aktywów, musi być przystosowany dokładnie do charakteru konkretnego składnika majątku. Zupełnie inaczej wygląda on bowiem w przypadku majątku trwałego - takiego jak obiekty czy flota firmowych samochodów, a zupełnie inaczej - w przypadku wartości niematerialnych i prawnych. Te drugie są doskonałym przykładem, który pomaga ukazać, dlaczego oceną utraty wartości aktywów zawsze powinien się zajmować ekspert. Do wartości niematerialnych i prawnych należą bowiem różnego rodzaju licencje czy patenty. Wyobraźmy sobie sytuację, w której wynalazca wynajduje zupełnie inną technikę, która bardzo obniża wartość metod dotychczas używanych. Albo wytwórca programów wprowadza na rynek lepszy aplikację do realizacji określonych zadań - w związku z czym programy użytkowane w tej chwili przez organizację okazuje się gorsze, mniej skuteczne, a może nawet w niektórych sytuacjach błędne. Jak określić wówczas, ile straciła jednostka, która zainwestowała wcześniej w zamówienie podobnego systemu?
Z pozoru może się wydawać, że tego rodzaju niedopatrzenie nie pociąga za sobą żadnych kar - wszak to przedsiębiorca ponosi konsekwencje utraty wartości aktywów. Warto jednak pamiętać, że organizacje, prowadząc rozliczenia, zobowiązują się do zapisywania w nich prawidłowych, sprawdzonych danych. Jeśli organizacja w obliczu straty części majątku będzie zapisywała w bilansie cały czas te same wartości, może zostać posądzona o zawyżanie ceny majątku, a takie podejście również jest zakazane. Nie tylko podważa ono wiarygodność organizacji, ale dodatkowo może narazić ją na konsekwencje, jeśli w oparciu o księgi podejmowane są decyzje majątkowe (np. udostępnienie kredytu bankowego, dotacji lub innej formy finansowania działalności przedsiębiorstwa).